-
1 саф
I прил.1)а) чи́стый (не загрязнённый, без при́месей)см. тж. чистасаф авырлык — чи́стый вес
саф алтын — чи́стое зо́лото
саф тавыш — чи́стый (зво́нкий) го́лос
б) настоя́щий, по́длинный2) перен. све́жийсаф һава — све́жий во́здух
саф җил — све́жий ве́тер
саф кар — све́жий снег
саф баш белән эшләп алу — прорабо́тать на све́жую го́лову
3) правди́вый, че́стный, благоро́дная душа́саф вөҗдан — чи́стая со́весть
4) че́стный, неви́нный, безгре́шный, де́вственныйсаф кыз — неви́нная (непоро́чная) де́вушка; целому́дренная де́вушка; де́вственница
5) перен. высо́кий, настоя́щий, чи́стый, возвы́шенныйсаф мәхәббәт — настоя́щая возвы́шенная любо́вь
6) перен. чи́стый, нали́чныйсаф акча — нали́чные де́ньги
саф килер — чи́стый дохо́д
саф табыш — чи́стая при́быль
•- саф акыл- саф баштан
- саф канлы
- саф күңел
- саф йөрәк
- саф күңелдән
- саф күңелле
- саф күңеллелек
- саф нәселле
- саф токымлы
- саф чишмә суы II сущ.ряд, шере́нга, строй, коло́ннасм. тж. рәталгы сафта — в пере́днем ряду́
алгы сафта булу (бару) — быть (идти́) в пере́дних ряда́х
- сафка тезүдемонстрациячеләр сафы — строй (ряд, шере́нга) демонстра́нтов
- сафны икеләтү -
2 шыңгырдау
неперех.1) см. шаңгырдаувагон буферлары шыңгырдый — буфера́ ваго́нов громыха́ют
урман шыңгырдап җавап кайтара — лес гу́лко отвеча́ет э́хом
2) не си́льно, но зво́нко и мелоди́чно звуча́тьчишмә шыңгырдап ага — журчи́т родни́к
шыңгырдап чыккан саф тавыш — зво́нкий (зву́чный) чи́стый го́лос
3) неприя́тно, немелоди́чно, неблагозву́чно; дребезжа́ть, звуча́ть с дребезжа́нием; скрипе́тьпатефон шыңгырдый башлады, энәсен алмаштыр — смени́ иглу́ патефо́на, на́чал скрипе́ть
•• -
3 көмеш
1. сущ.1) серебро́саф көмеш — чи́стое серебро́
алтынланган көмеш — позоло́ченное серебро́
көмеш белән бизәкләнгән — укра́шенный (инкрусти́рованный) серебро́м
көмеш йөгертелгән кашык — посеребрённая ло́жка́
сүзең көмеш булса да, тик торуың алтын — (посл.) сло́во - серебро́, молча́ние - зо́лото
2) собир. серебро́, сере́бряные моне́тыкәгазь акчаларны көмешкә алмаштыру — разменя́ть бума́жные де́ньги на серебро́
2. прил.көмеш белән ун мең сум — де́сять тысяч рубле́й серебро́м
1) в разн. знач. сере́бряныйкөмеш коелма — сере́бряный сли́ток
көмеш алка — сере́бряные се́рьги
көмеш тәңкә — сере́бряная моне́та
көмеш сәгать — сере́бряные часы́
көмеш чатма — сере́бряная парча́
көмеш эшләре остасы — ма́стер сере́бряных дел
2) прям.; перен. сере́бряный, серебри́стыйкөмеш бәс — сере́бряный (серебри́стый) и́ней
көмеш чал — серебри́стая седина́
көмеш балыклар — сере́бряные ры́бы
көмеш тавыш — сере́бряный (серебри́стый) го́лос
•- көмеш акчарлак
- көмеш җеп
- көмеш йөгертү
- көмешкә ману
- көмеш сәрви
- көмеш төсле••көмеш туй — сере́бряная сва́дьба
-
4 күңелле
I 1. прил.1) с душо́й, с се́рдцем ( определённого свойства)ачык күңелле — с откры́той душо́й
яхшы күңелле кеше — челове́к с до́брой душо́й
2) весёлый; оживлённыйкүңелле кичә — весёлый ве́чер
күңелле әңгәмә — весёлый разгово́р
3) прия́тный; ра́достныйкүңелле тавыш — ра́достный го́лос
күңеллехәбәрләр — прия́тные ве́сти
4) оптимисти́чный, припо́днятыйкүңелле рухта — в оптимисти́ческом ду́хе
5) в составе номинативных сочет.: -ду́шный, -нра́вный, -серде́чный, -се́рдныйкиң күңелле — великоду́шный
изге күңелле — добронра́вный
саф күңелле — чистосерде́чный
2. нареч.каты күңелле — жестокосе́рдный
1) ве́село, ра́достно; оживлённокүңелле көлешү — ве́село смея́ться ( вместе)
күңелле чөкердәшү — ве́село щебета́ть; ве́село болта́ть
2) прия́тно, хорошо́хәзер яшәү күңелле — тепе́рь жить хорошо́
яхшы эшләсәң ял итүе дә күңелле — е́сли хорошо́ порабо́тать - и отдыха́ть прия́тно
3) интере́сно, заба́вно; заня́тновакытны күңелле үткәрдек — интере́сно мы провели́ вре́мя
•II сущ.; ист.доброво́лец, инсурге́нткүңеллеләр отряды — отря́д доброво́льцев
-
5 һавалы
1. прил.1) в сочет. с определительным словом:а) име́ющий определённые сво́йства во́здухбөркү һавалы — со спёртым во́здухом
саф һавалы зал — зал со све́жим во́здухом
б) имеющий какую-л. погодусалкын һавалы кыш — зима́ с холо́дной пого́дой
бозык һавалы көн — нена́стный день
кырыс һавалы як — край с суро́вым кли́матом
2) перен. высокоме́рный, го́рдый, надме́нный, спеси́вый, кичли́вый, чванли́вый, зано́счивый; претенцио́зныйһавалы караш — го́рдый (надме́нный) взгляд
һавалы тавыш белән — высокоме́рным го́лосом
кыз һавалы, тәкәббер — де́вушка зано́счива, высокоме́рна
һавалы йөреш — го́рдая похо́дка
һавалы елмаю — надме́нная улы́бка
2. нареч.һавалы кеше — спеси́вый челове́к, челове́к с амби́цией; горде́ц
высокоме́рно, го́рдо, надме́нно, ва́жно, спеси́во, кичли́во, чва́нно, чванли́во, зано́счивоүзен бик һавалы тота — де́ржится о́чень высокоме́рно
һавалы сөйләшә — разгова́ривает го́рдо
См. также в других словарях:
саф — (САФЛАНУ) (САФЛАНДЫРУ, САФЛАУ) (САФЛЫ) (САФЛЫК) – I. и. 1. Кешеләрнең һ. б. (гадәттә хәрәкәт итүче) нәрсәләрнең хәрби тәртип белән, тигез ара калдырып урнашкан рәте һәм шул рәвешле тезелеп оешкан төркеме. Хайваннарның, кошларның сафка охшаш рәте… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
тон — I. и. 1. муз. физ. Билгеле бер югарылыктагы тавыш, шаулаудан аермалы буларак, саф музыкаль тавыш 2. мед. Йөрәк тибешенең яки гомумән эчке әгъзаларның характерлы тавышы 3. Сөйләүченең тыңлаучыга яки сүз предметына карата мөнәсәбәтен белдерү өчен… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
ачык — с. 1. Ябылмаган. Йомылмаган 2. Бикләнмәгән. рәв. Бикләмичә, япмыйча 3. Түбәсез, ябусыз, каплаусыз. рәв. Капламыйча, япмыйча 4. Ышыкланмаган. Кысрыкланмаган. Сакланусыз. Яшеренмичә турыдан туры көрәшә торган 5. Тәннең муен, күкрәк, җилкә тирәләре… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
тонык — (ТОНЫКЛАНУ) (ТОНЫКЛЫК) – 1. Тонган, саф, үтә күренмәле (су һ. б. сыеклыклар тур.) 2. Яп якты булмаган, күз чагылдырып тормый торган. Ачык булмаган (төс тур.) 3. Төссез, хиссез (караш яки күз тур.) 4. күч. Ачык ишетелми торган (тавыш тур.) 5. күч … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
тын — I. с. 1. Тавышсыз, шау шусыз, тынлыкка (1) баткан. рәв. Тавышланмыйча, шауламыйча 2. сир. Тынлык 3. Җилсез, тымызык 4. Хәрәкәтсез, тыныч. рәв. Ярсымыйча, шауламыйча; салмак, акрын (агу, исү һ. б. тур.) 5. Кешегә сиздерми, тышка чыгармый торган,… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге